ESG to nie tylko trend biznesowy. To obowiązek prawny, który z roku na rok obejmie coraz więcej firm. To proces, do którego należy przygotować się z wyprzedzeniem. Brak raportowania wiąże się nie tylko z sankcjami dla przedsiębiorców. Może też powodować ograniczenia np. w kontaktach z kontrahentami, a nawet w dostępie do korzystniejszych kredytów czy usług bankowych.
ESG to skrót, który wzbudza coraz więcej emocji wśród przedsiębiorców. Pochodzi od słów Environmental (środowisko), Social (społeczeństwo), Governance (ład korporacyjny) i oznacza raportowanie niefinansowe działań przedsiębiorstw w tych właśnie obszarach.
Raportowanie ESG to proces zbierania, analizy i udostępniania przez firmę kluczowych informacji na temat jej wpływu na środowisko, zaangażowaniu w sprawy społeczne oraz stosowaniu transparentnych i odpowiedzialnych praktyk zarządzania jak również ustalania przyszłych zobowiązań w tym zakresie. Raportowanie jest narzędziem komunikacji przedsiębiorcy z partnerami biznesowymi, inwestorami i klientami. Pokazuje, że przedsiębiorstwo nie tylko generuje wysokie zyski, ale również działa odpowiedzialnie, tworząc wartość dla środowiska, społeczeństwa i gospodarki.
Obowiązek raportowania wynika z przepisów unijnej dyrektywy CSRD, która jest w trakcie implementacji do polskiego porządku prawnego (stan na grudzień 2024 r.). Implementacja dyrektywy została przygotowana jako projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości.
Pierwsza grupa największych spółek, będących podmiotami zainteresowania publicznego, która dotychczas podlegała raportowaniu na podstawie przepisów dyrektywy NFRD, będzie musiała opublikować raporty za 2024 r. już zgodnie z nowymi wytycznymi.
Od nowego roku, przepisy obejmą bezpośrednio w Polsce ok. 3,5 tys. firm, jednak ze względu na udział w łańcuchu wartości ich oddziaływanie pośrednio może dotyczyć nawet 100 tys. przedsiębiorców.
Od 1 stycznia 2025 r. obowiązkiem zbierania danych i raportowania zostaną objęte duże spółki oraz grupy spółek, które spełniają co najmniej 2 z 3 następujących warunków
(w przypadku grup spółek – po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych):
W przypadku grup kapitałowych, obowiązkiem przygotowania raportu zostanie obciążona spółka-matka.
Wielu przedsiębiorców mimo, że nie będzie miało obowiązku sporządzania sprawozdań, może jednak zostać poproszonych przez swojego kontrahenta, bank, ubezpieczyciela lub spółkę dominującą grupy kapitałowej, które takiemu obowiązkowi będą podlegały, o przekazanie danych związanych z prowadzoną działalnością.
Mogą to być informacje dotyczące ilości emitowanych przez przedsiębiorcę gazów cieplarnianych, zużywanej energii, zarządzania odpadami, obowiązujących zasad bezpieczeństwa pracy, zasad zgłaszania naruszeń wśród pracowników, systemów kontroli wewnętrznej, etyki biznesowej, polityk antykorupcyjnych i tym podobne. Podwykonawcy oraz dostawcy dużych firm mogą także zostać zobowiązani do udostępnienia informacji o posiadanych certyfikatach bądź spełnieniu międzynarodowych standardów środowiskowych, zarządczych lub społecznych (np. standard ISO 14001, ISO 45001, certyfikat SA8000).
Raportowanie ESG to nie tylko obowiązek prawny, ale w założeniu także narzędzie umożliwiające osiągnięcie przewagi konkurencyjnej, umożliwiające ocenę ryzyka i możliwości przedsiębiorcy związanych z kwestiami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi, wpływające na jego reputację i konkurencyjność w relacjach z bankami, ubezpieczycielami lub inwestorami. Wdrażanie w przedsiębiorstwie strategii ESG, ułatwi firmom pozyskanie finansowania na działalność od instytucji zewnętrznych, przyciągnięcie klientów oraz partnerów biznesowych, dla których kwestie środowiskowe i społeczne staną się jednym z istotnych kryteriów mających znaczenie biznesowe.
Osoby, które uchylą się od ustawowego obowiązku przygotowania, poddania badaniu przez biegłego rewidenta lub złożenia we właściwym rejestrze sądowym raportu ESG, będą podlegały karze grzywny lub ograniczenia wolności na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości. Spółki notowane na giełdzie, dodatkowo mogą zostać ukarane za uchybienia przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Raportowanie ESG stanowić ma element rocznego sprawozdania składanego obok sprawozdania finansowego. Do jego sporządzenia niezbędne będą dane zbierane przez cały okres sprawozdawczy. Warto więc zacząć od analizy, jakie obszary środowiskowe, społeczne i zarządcze są kluczowe dla działalności firmy, aby ustalić które dane są już zbierane a jakie należy zacząć gromadzić. Niezbędne do ustalenia tych kwestii jest również określenie kręgu interesariuszy organizacji. Mogą być nimi klienci, kontrahenci, pracownicy, inwestorzy, społeczność lokalna oraz inne podmioty zainteresowane działalnością firmy. Takie działania pomogą dowiedzieć się, jakie szanse i ryzyka, stoją przed firmą w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Raportowanie ESG to skomplikowany proces. Nie ma tu jasnych i uniwersalnych zasad, które może zastosować każda firma. Wdrożenie wymaga czasu i wiedzy, przeanalizowania ścieżek biznesowych i ustalenia procedur.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w tym zakresie, zapraszamy do kontaktu: info@5e.legal, tel. 785 530 118
autorzy: Katarzyna Błaszczak, r.pr. Mariusz Nowachowicz